Svaka firma ima pravo da registruje žig (znak) kojim će zaštititi svoje proizvode ili usluge od konkurencije. Najvažniji korak nakon osnivanja firme jeste registracija žiga, kako bi se na taj način zaštitio i brend kompanije.
Zbog toga se u praksi javlja puno nedoumica o pitanjima šta je žig, koji znak se može zaštititi, da li vlasnik žiga može biti pravno lice, šta je rešerš žiga i brojna druga nejasna pitanja.
Prema definiciji: žig je pravo kojim se štiti znak koji u prometu služi za razlikovanje robe, odnosno usluga jednog fizičkog ili pravnog lica od iste ili slične robe, odnosno usluga drugog fizičkog ili pravnog lica.
Drugim rečima, žig predstavlja pravo kojim se može zaštititi znak koji služi za razlikovanje proizvoda ili usluga između pravnih ili fizičkih lica. On služi da razlikuje robu ili uslugu jednog pravnog ili fizičkog lica od slične ili iste robe (usluge) drugog pravnog ili fizičkog lica.
Postoje tri vrste žiga:
- Individualni žig,
- Kolektivni žig,
- Žig garancije.
Individualni žig predstavlja zaštićen znak koji ima pravo da koristi vlasnik žiga, na čije je ime on registrovan u Zavodu za intelektualnu svojinu. Vlasnik individualnog žiga je zapravo nosilac prava i može biti pravno ili fizičko lice.
PROČITAJTE JOŠ: DETALJAN VODIČ ZA REGISTRACIJU FIRME FIRME U SRBIJI >>
Kolektivni žig je žig pravnog lica koji predstavlja jedan oblik udruživanja, a koji mogu koristiti više pravnih lica. Kolektivni žig može koristiti nosilac žiga, koji je vlasnik prava, ali ga mogu koristiti i druga pravna lica, odnosno članovi koje vlasnik žiga ovlasti. Nosilac žiga može opštim pravnim aktom preduzeća da ovlasti druge na korišćnje žiga.
Žig garancije je žig koji koristi više pravnih lica pod obaveznim nadzorom nosioca žiga. Žig garancije predstavlja garanciju vezanu za kvalitet, geografsko poreklo, način proizvodnje ili druga zajednička obeležja robe ili usluga privrednih društava koja koriste ovaj žig. Nosilac žiga garancije mora opštim aktom da dozvoli korišćenje ovog žiga svakom preduzeću.
Šta se može zaštiti žigom
Jedna kompanija može žigom da zaštiti svaki znak tj logo koji može da se predstavi i grafički, a jedan od uslova je da mora biti podoban za razlikovanje. To znači da usluga ili proizvod jedne firme ne sme biti isti ili veoma sličan kao usluga ili proizvod druge firme, već se mora razlikovati u određenoj meri.
PROČITAJTE JOŠ: TEHNIČKA UPUTSTVA ZA IZBOR NAZIVA FIRME U SRBIJI >>
Znak koji se štiti žigom može da se sastoji od reči, slogana, slova, brojeva, slika, crteža, zatim od rasporeda boja, trodimenzionalnih oblika, od kombinacija tih znakova, od muzičkih fraza prikazanih notnim pismom i slčno.
Šta se ne može zaštititi žigom
U Zakonu o žigovima navedeno je koji znakovi ne mogu biti zaštićeni žigom:
- Znak koji se ne može predstaviti grafički;
- Znak koji je protivan javnom poretku ili prihvaćenim moralnim principima – pogrdne reči, psovke;
- Znak koji po svom ukupnom izgledu nije podoban za razlikovanje robe, odnosno usluga u prometu;
- Znak koji se sastoji isključivo od trodimenzionalnog oblika određenog prirodom robe ili oblika robe koji je neophodan za dobijanje određenog tehničkog rezultata ili od oblika koji bitno utiče na vrednost robe;
- Znak koji se sastoji isključivo od oznaka ili podataka koji u prometu mogu služiti za označavanje vrste, kvaliteta, količine, namene, vrednosti, geografskog porekla, vremena proizvodnje robe ili pružanja usluga, ili drugih karakteristika robe, odnosno usluga;
- Znak koji je u svakodnevnom govoru ili u dobrim trgovinskim običajima postao uobičajen za označavanje određene vrste robe, odnosno usluga;
- Znak koji svojim izgledom ili sadržajem može da dovede u zabludu učesnike u prometu u pogledu npr. vrste, kvaliteta ili geografskog porekla robe ili drugih svojstava robe, odnosno usluga;
- Znak koji sadrži zvanične znakove ili punceve za kontrolu ili garanciju kvaliteta ili ih podražava, osim po pisanom odobrenju nadležnog organa;
- Znak koji je istovetan ranije zaštićenom znaku za istu vrstu robe, odnosno usluga;
- Znak koji je istovetan ranije zaštićenom znaku drugog lica za sličnu vrstu robe, odnosno usluga, ili sličan ranije zaštićenom znaku drugog lica za istovetnu ili sličnu vrstu robe, odnosno usluga, ako postoji verovatnoća da zbog te istovetnosti, odnosno sličnosti nastane zabuna u relevantnom delu javnosti, koja obuhvata i verovatnoću dovođenja u vezu tog znaka sa ranije zaštićenim znakom;
- Znak koji je istovetan ili sličan, za istu ili sličnu vrstu robe, odnosno usluga znaku drugog lica koji je poznat u Republici Srbiji u smislu člana 6bis Pariske konvencije o zaštiti industrijske svojine,
- Znak koji, bez obzira na robu, odnosno usluge na koje se odnosi, predstavlja reprodukciju, imitaciju, prevod ili transliteraciju zaštićenog znaka drugog lica ili njegovog bitnog dela, koji je kod učesnika u prometu u Republici Srbiji nesumnjivo poznat kao znak visoke reputacije, ako bi se korišćenjem takvog znaka nelojalno izvlačila korist iz stečene reputacije čuvenog žiga ili bi se štetilo njegovom distinktivnom karakteru, odnosno reputaciji;
- Znak koji svojim izgledom ili sadržajem povređuje autorska prava ili druga prava industrijske svojine;
- Znak koji sadrži državni ili drugi javni grb, zastavu ili simbol, naziv ili skraćenicu naziva neke zemlje ili međunarodne organizacije, kao i njihovo podražavanje, osim po odobrenju nadležnog organa odnosne zemlje ili organizacije;
- Znak koji predstavlja ili podražava nacionalni ili religijski simbol.
Kako žigom zaštititi brend
Ne postoji specifičan postupak kojim se može zaštititi brend, ali se u praksi najčešće koristi žig za zaštitu brenda.
Brend predstavlja kreirani vizuelni i manifestacioni utisak, odnosno sliku o jednom proizvodu ili usluzi, koja asocira kupce i klijente na tu firmu. Brendiranje je postupak i skup aktivnosti kojima se gradi celokupna slika (utisak) o preduzeću i njenim proizvodima ili uslugama.
Nakon osnivanja preduzeća kompanija tokom procesa poslovanja istovremeno gradi i svoj brend i reputaciju. Kada izgradi brend naredni korak je zaštita proizvoda ili usluga. Na ovaj način se može zaštititi brend žigom.
Zaštita žiga – fizičko lice i pravno lice
Kada osnivač odluči da zaštiti svoj brend on mora doneti odluku ko će biti nosilac prava. Vlasnik žiga može biti on, imenom i prezimenom kao fizičko lice, a može biti i firma, odnosno pravno lice. Pored toga, nosioci žiga mogu biti istovremeno i pravno i fizičko lice.
Kada je nosilac žiga vlasnik, odnosno osnivač kao fizičko lice, on može dati licencu svom DOO društvu da koristi njegov žig. U tom slučaju sa svojom firmom zaključuje ugovor o licenci.
PROČITAJTE JOŠ: ŠTA JE OSNIVAČKI AKT I ŠTA TREBA DA SADRŽI >>
Kada osnivač pravnog lica želi da ulaže u intelektualnu imovinu svoje kompanije, kako bi povećao njenu vrednost, onda se odlučuje da vlasnik žiga bude pravno lice. U ovom slučaju registrovani vlasnik žiga u Zavodu za intelektualnu svojinu je pravno lice, odnosno žig DOO tada pripada svim članovima privrednog društva (u skladu sa udelom u DOO). Ukoliko dođe do gašenja firme žig se mora prebaciti na vlasnika – na fizičko lice i to uz saglasnost svih članova društva.
Provera da li je žig već zauzet – rešerš žiga
Pre nego što se podnese prijava za registraciju žiga postoji mogućnost da se proveri da li postoji već prethodno registrovan žig. Za ovu proveru podnosi se zahtev za “Rešerš žiga”, nakon čega se pristupa uvidu u registar žigova kako bi se izvršilo pretraživanje.
Kada se izvrši rešerš žiga mogu se dobiti podaci o tome da li već postoji ranije registrovani žig ili znak, a ukoliko postoji da li je istovetan ili veoma sličan znaku koji drugi osnivač želi da zaštiti.
Iz Zavoda za intelektualnu svojinu dobijaju se samo osnovne informacije o registrovanim ili prijavljenim žigovima, za koje se utvrdi da postoji izvesna sličnost sa znakom iz podnešenog zahteva za rešerš žiga.
Ukoliko se završili postupak osnovanja kompanije i želite da registujete i zaštite svoj brend žigom savetujemo da se konsultujete sa pravnim stručnjacima kako biste dobili odgovarajući pravni savet.
